درصدی از پست های کاربران اینستاگرام و فیس بوک در این دور روز اخیر، محتوایی از حلول ماه رمضان را در بر گرفته است که در آن کاربران این رویداد مذهبی را به دوستانشان تبریک می گویند.
اتفاق مثبت در این میان اما، روا مداری کاربرانی است که اعتقادات مذهبی ندارند و با تبریکشان، احترامی قابل ستایش به آزادی فکری و انسانی و اجتماعی همنوعانشان نشان داده اند
اگر به سالهای نخست ورود شبکه های اجتماعی باز گردیم، فضای این شبکه ها به شدت ضد مذهب بود و کاربران با حمله به محتواهای مذهبی یک دیکتاتوری محض را که باز تولید فضای حقیقی بود را در فضای مجازی ایجاد کرده بودند، البته در جهت عکس.
در آن سالها و حتی شاید همین امروز، در فضای حقیقی بسته و تک صدایی جامعه ایرانی، بی اعتقادی به شعائر دینی در جامعه با مشت آهنین پاسخ داده می شد و از همین رو فضای مجازی فرصتی برای انتقام شده بود
انتقام و دو قطبی سازی محصول استبداد است که شبکه های اجتماعی این حصر را شکستند و حالا بعد از سالها شاهد یک همزیستی مسالمت آمیز حداقل در بخشی از فضای مجازی هستیم
این موفقیت البته ربطی به جنس فضای مذهبی و حقیقی ندارد بلکه این خاصیت آزادی است که در پرتو آن احترام به عقاید شکل می گیرد
داشتن فضایی برای انتخابهای مختلف به فرد و به تبع آن به جامعه فرصت آرامش و پذیرش می دهد.
در آزادی تعصب جای خود را به مدارا می دهد و دگماتیسم فکری جای خود را به تأمل و تفکر می دهد
دگماتیسم به معنی قبول بدون انتقاد منش یا ایده ای است. فرد دگماتیست نیازی به استدلال و اثبات ندارد، بلکه ذهنیت اش حاصل یقین به این باور است که یک ایدئولوژی، مذهب یا آموزش معین همیشه خوب مطلق است، حتی اگر با معیارهای رایج و منش اکثریت مردم همگون نباشد. او خود را از هر انتقادی مبرا میداند و برایش آنچه دیگران بگویند یا اثبات کنند فاقد اهمیت و اعتبار است و حتی میتواند توطئه محسوب شود. در عین حال بسیاری از دگماتیست ها آگاهی کافی از وضعیت خود ندارند و وجود دگماتیسم را در اندیشهء خود انکار می کنند.
امروز حالا بعد از سالها رواج دگماتیسم در ایران جامعه مذهبی با استدلال از عقاید خود دفاع می کند. و جامعه غیر مذهبی هم با همین شیوه به نقد مذهب می کوشد و چنین رخدادی به شدت برای جامعه استبداد زده و افراطی گرای ایرانی قابل تحسین است
در روزهاییکه متأسفانه ناباوری جاهلانه به ایران و ایرانی سکه رایج است. و فحاشی و تیغ نقد غیر منصفانه به ایرانی بودن ما ایرانیان از هر سو روانه شده است. لازم است که یادآور شویم که چنین همزیستی و روا مداری ..
چنین همزیستی و روا مداری در میان ساکنان سرزمین آیبا و اجدادی ما مسبوق به سابقه است و ما مسیحیان و مسلمانان و یهودیان و زرتشتیان قرنها در کنار هم به صلح و صفا زیسته ایم و از میهنمان دفاع کرده ایم و تاربخ و فرهنگ پر بارمان را حفظ کرده ایم و همین امر هم راز ماندگاری ما در چند هزار سال گذشته است
در طول تاریخ جنگ مذهبی در ایران همواره محصول قدرت یکی از جریانهای داخلی بوده است. و نفاق افکنی خارجی و فضای مجازی به علت داشتن بستر آزادی فکری امروز به ما باز یاد آور شده است که ما می توانیم با یکدیگر در آرامش زیست روا مدارانه ای داشته باشیم. که هیچ اندیشه ای در اقلیت و اکثریت نباشد و با این بهانه ها محکوم به زوال نشود
در جهان امروز استدلال است که هر تفکری را به پیش می برد و مسلمانی هم تبعاً نیازی به قدرت انتظامی و نظامی ندارد اگر پیامبرش معجزه اش کتاب بود.
به هر صورت فضای مجازی برای حاکمیت در ایران می تواند باز تکرار لزوم ایجاد آزادی اجتماعی باشد.
و البته که از همه مهمتر روا مداری کاربران غیر مذهبی در این روزها می تواند کلاس درسی برای دگماتیسم و افراط گرایی فکری در همه جریانها در ایران باشد که دست از این شیوه بدوی بردارند
عکس:
@erfan_kouchari
رمضان بهانه آزادی
نویسنده: مهدی رزاقی طالقانی
