اگر قرار بود ملاکی برای سواد داستانی در ادبیات ایران تعیین شود، کتاب سووشون شاید بهترین انتخاب بود، کسی که سووشون نخوانده است تقریبا در رمان و داستان بی سواد است
نویسنده سووشون یک آدم با کارنامهای پر از موفقیت است.
برای ما که عادت داریم در تعریف و توصیف آدمها، در همان ابتدا به سراغ کلیشه جنسیت برویم و بگوییم فلانی زن یا مردی با این یا آن مشخصات بود، سیمین دانشور ضد کلیشه است
نمیدانم شاید هم تقصیر آدمهاست که در همان تصویر اول زن یا مرد به نظر میآیند، به هر صورت وقتی درباره سیمین دانشور صحبت میکنیم اولین برداشت اینگونه نیست و درباره او میتوانیم بگوییم سیمین دانشور نه یک زن بلکه انسان مستقل، باهوش وموفق بود، در زمانهای که در ایران زن و مرد به جان هم افتادهاند و هر کدام قصد دارند یا یکدیگر را خرد کنند یا شبیه یکدیگر باشند، او نه یک زن در ساختار زن سنتی یا مدرن ایرانی بود، نه یک همسر کلاسیک ایرانی به شمار میرفت، نه یک مادر بود و نه دوست داشت مرد باشد.
اوهمسر جلال آل احمد بود اما ارتباط آنها ارتباط انسان با انسان بود، سازنده، پر کشمکش و با پذیرش تفاوتهای ذاتی و اکتسابی
مستندی روی اختلاف سیمین و جلال
مستند سیمین ساکن جزیره سرگردانی به کارگردانی حسن صلحجو به زندگی سیمین در قالب روایتهایی از دوستان و آدمهای زندگی او میپردازد
ایراد این مستند در ارائه روایت جلال ستیزانه(مردستیزانه) از رندگی سیمین است که زنی چون سیمین را هم قربانی زندگی جلال آل احمد معرفی میکند؛ آن هم در شرایطی که از خود سیمین حتی یک خط و یک جمله در مذمت جلال نکتهای نیست
این ایراد جامعه ایرانی این سالهاست که دنبال قربانی برای جنگ میان زن و مرد میگردد و حتی زن موفقی چون سیمین دانشور را هم قربانی مردان معرفی میکند
جدای از این نقد جدی این مستند نکات جذابی ردر شناخت تصمیمات درست و غلط سیمین دارد، از روایت دوری دانشور از حکومتی شدن تا بوسیدن عبای آیت الله خمینی هر دو در این مستند صریح و عادلانه آمده است
مستند سیمین ساکن جزیره سرگردانی اما با همه نقص و مزیتها میتواند برشهایی از تصویر زن مستقل ایرانی را به نمایش بگذارد که در سایه یک مرد موفق گم نمیشود.
دانشور در رمانهای سه گانه انتهای عمر خود، ایران را جزیره سرگردان، آیت الله خمینی را به ساربان سرگردان و مردم ایران را به کوه سرگردان تعبیر کرده است و شاید یکی از شاخصههای این سرگردانی، غلتیدن بیش از اندازه در زنانه و مردانه روایت کردن هر پدیدهای است که لاجرم بعد از مرگش او را هم در همین قالب روایت میکند
معرفی مستند سیمین ساکن جزیره سرگردان
نویسنده: مهدی رزاقی طالقانی